Dil ve Konuşma Terapisi, Asperger Sendromu’nda önemli role sahip
Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) kapsamında yer alan ve nörogelişimsel bir bozukluk olan Asperger Sendromu, bireyin toplumsal etkileşim, lisan kullanımı ve irtibat hünerlerinde besbelli tesirlere yol açıyor. İstanbul Atlas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Lisan ve Konuşma Terapisi Kısım Lideri Dr. Öğretim Üyesi Merve Savaş, lisan ve konuşma terapistlerinin (DKT), Asperger Sendromlu bireylerin bağlantı marifetlerini geliştirme sürecinde kritik bir rol üstlendiğini söyledi.
İstanbul Atlas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Lisan ve Konuşma Terapisi Kısım Lideri Dr. Öğretim Üyesi Merve Savaş, 18 Şubat Asperger Farkındalık Günü münasebetiyle yaptığı açıklamada Asperger Sendromlu bireylerin lisan ve konuşma alanında yaşadığı sıkıntılar ve bunların giderilmesine ait değerlendirmede bulundu.
DKT, irtibat hünerlerini geliştirmede kıymetli role sahip
Asperger Sendromunun Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) kapsamında yer alan nörogelişimsel bir bozukluk olup, bireylerin toplumsal etkileşim, lisan kullanımı ve bağlantı hünerlerinde bariz etkilenimlere yol açtığını kaydeden Savaş, “Dil ve konuşma terapistleri (DKT), Asperger Sendromlu bireylerin bağlantı maharetlerini geliştirme sürecinde kritik bir rol üstlenmektedir. Bu bağlamda, kıymetlendirme, tanılama, terapi süreçleri ve ferdi lisan gelişimi kıymetli çalışma alanları olarak öne çıkmaktadır” diye konuştu.
Sosyal lisan hünerlerinde farklılıklar var
Asperger Sendromlu bireylerin lisan gelişiminin, tipik gelişim gösteren akranlarına kıyasla farklılıklar gösterdiğini kaydeden Savaş, “Temel lisan hünerleri çoklukla korunmuş olmakla birlikte, pragmatik (sosyal) lisan hünerlerinde bariz farklılıklar mevcuttur. Bu bireyler, sözel olmayan irtibat ögelerini (jestler, mimikler, tonlama) yorumlamakta zahmet çekebilmekte ve karşılıklı konuşmalarda bahis dışına çıkma, konuşmayı sürdürme ve uygun formda sonlandırma üzere marifetlerde eksiklikler gösterebilmektedir. Bu bağlamda, lisan ve konuşma terapistleri, Asperger Sendromlu bireylerin lisan marifetlerinin geliştirilmesine birincil dereceden kıymetli roller üstlenmektedir” diye konuştu.
İletişim hünerleri çeşitli formüllerle değerlendiriliyor
Dr. Öğretim Üyesi Merve Savaş, lisan ve konuşma terapistlerinin, Asperger Sendromlu bireylerin irtibat maharetlerini kıymetlendirmek hedefiyle çeşitli testler ve müşahede usullerinden yararlandığnı söyledi. Savaş, “Standart lisan kıymetlendirme testleri, bireyin dilbilgisel, anlamsal ve fonolojik marifetlerini ölçerken, pragmatik lisan kıymetlendirme ölçekleri toplumsal bağlantı marifetlerini tahlil etmeye yöneliktir. Kıymetlendirme sürecinde, bireyin ailesi, öğretmenleri ve bireyin kendisiyle gerçekleştirilen görüşmeler kıymetli bir yer tutmaktadır. Bu süreç, bireyin irtibat becerilerindeki güçlü ve zayıf tarafların belirlenmesine ve buna uygun bir terapi planı oluşturulmasına imkan sağlamaktadır” dedi.
Dil ve konuşma terapisi, kişisel gereksinimlere nazaran şekillendiriliyor
Asperger Sendromlu bireyler için uygulanan lisan ve konuşma terapisinin, ferdî gereksinimler doğrultusunda şekillendirildiğini kaydeden Savaş, “Pragmatik lisan hünerlerinin geliştirilmesi emeliyle uygulamalı toplumsal maharet eğitimleri, küme terapileri ve rol oynama teknikleri kullanılmaktadır. Ayrıyeten, bireyin sözel olmayan ipuçlarını anlamasını desteklemek maksadıyla görsel takviyeler, hikâyeleştirme usulleri ve teknoloji tabanlı uygulamalar (örneğin, interaktif öyküler ve görüntü modelleme) terapinin değerli bileşenleri ortasında yer almaktadır” dedi.
Terapide hünerler kazandırılması hedefleniyor
Terapi sürecinde kimi maharetlerin kazandırılmasının da hedeflendiğini söyleyen Savaş, “Terapi sürecinde, bireyin konuşma esnasında diğerlerinin hislerini anlaması, göz teması kurması, konuşmayı uygun formda başlatması ve sürdürebilmesi üzere marifetleri kazanması hedeflenmektedir. Bunun yanı sıra Asperger Sendromlu bireylerde sıklıkla gözlemlenen katı fikir kalıplarını esnetmeye yönelik müdahaleler de terapi sürecinin ayrılmaz bir parçasıdır” halinde konuştu.
Yaşam kalitesini yükseltmede tesirli oluyor
Dr. Öğretim Üyesi Merve Savaş, lisan ve konuşma terapistlerinin Asperger Sendromlu bireylerin lisan ve bağlantı hünerlerini geliştirmede kritik bir fonksiyon üstlendiğini belirterek kelamlarını şöyle tamamladı: “Erken tanılama ve uygun terapi yaklaşımlarının benimsenmesi, bireylerin toplumsal etkileşim marifetlerinin artırılmasını ve günlük hayatta daha bağımsız bir biçimde işlev göstermelerini mümkün kılmaktadır. Terapiler Asperger Sendromlu bireylerin ve bireylerin ebeveynlerinin hayat kalitesini artırmak açısından kritik rol oynamaktadır. Bu nedenle, multidisipliner bir yaklaşım çerçevesinde DKT’lerin katkıları büyük değer taşımaktadır.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
