Mental Sağlık Haftası Farkındalığı
Çalışma hayatı ve ekonomik kurallar içinde yaşama biçimi süratle ilerlerken; bağlantıda olduğumuz şahıslar, sorumluluklarımız ve zorunluluklarımızla birlikte kendi fikirlerimizle de ağır bir tempo içindeyiz. Bu niyet yoğunluğunu yönetmek ve en yüksekmotivasyonda tutmak zihin sıhhatimizi korumakla başlıyor. Zira zihin sıhhati memnunluğu, memnunluk da hayatla ilgili hoşlukları bize sunuyor.
Zihinsel sıhhat, fizikî sıhhat kadar değerli fakat birçok vakit göz gerisi edilen bir bahis. Mental Sıhhat Haftası kapsamında, Yeni Yüzyıl Üniversitesi Gaziosmanpaşa Hastanesi Psikiyatri Ana Bilim Kolu Lideri Doç. Dr. Oya Bozkurt ile zihinsel sıhhat üzerine konuştuk. Hocamızın teklifleri mental sıhhat ve memnunluk konusunda bize pahalı bilgiler kattı.
Zihinsel sıhhat nedir ve neden değerlidir?
Zihinsel sıhhat, kişinin düşünme, hissetme ve davranış biçimlerini etkileyen, ömür kalitesini belirleyen güzel olma halidir. Ruh sıhhati uygun olan bireyler, gerilimle daha âlâ başa çıkabilir, üretken olabilir ve toplumda daha sağlıklı bağlar kurabilir. Bu da onların hayat biçimlerini, kendilerine ve etraflarına katkılarını dayanaklar. Münasebetiyle hem iş hem de bağlantılar manasında daha başarılı ve özgüvenli olurlar.
Mental sıhhatimizi en çok neler bozuyor?
Aşırı gerilim, uykusuzluk, toplumsal izolasyon, dijital bağımlılık ve ağır dert seviyeleri en yaygın etkenler olarak biliniyor. Günlük rutin oluşturmak, kâfi uyumak ve toplumsal ilgileri canlı tutmak çok değerli. Velhasıl kendinden ve etrafından sorumlu olduğu şuurunda olmak devamlılığı zihinsel ve duygusal gücümüzü etkin tutacaktır. Bananecilik, umursamazlık, kararsızlık, erteleme öteleme içgüdüleri ve her bahiste olumsuz mazeret üreten fikir biçimleri mental sıhhatimizi bozar.
Bahar aylarında neden kendimizi yorgun ve isteksiz hissediyoruz mental olarak neler yapmalıyız ?
Mevsim geçişleri hormonal istikrarları tesirler. Melatonin ve serotonin düzeylerindeki değişim, ruh halimizi direkt etkileyebilir. Kişinin kendi ilgi alanlarına nazaran kendini motive edeceği, memnun olacağı şeyleri tespit ederek yapma uğraşında olması tesirli olacaktır. Tabiat yürüyüşleri, hobilere vakit ayırma, dostlarla buluşma, aile yahut toplumsal etkinliklere iştirak vb. aktiviteler ülkü örnekler olabilir.
Gençlerde anksiyete ve depresyon artıyor. Aileler ne yapmalı?
Özellikle ergenlik periyodu bireylerinde toplumsal baskı, imtihan derdi ve kimlik arayışı nedeniyle ruhsal sıkıntılarda artış var. Ailelerin empati kurması, açık bağlantı sağlaması ve destekleyici bir ortam oluşturması değerlidir. Dinlemek, yargılamadan takviye olmak ve davranış değişikliklerini dikkatle izlemek gerekir. Gençler, baskı değil anlayış ister. Her devrin yaş kriteri içinde bulunduğu toplumsal sistem ve istikrar değişkendir. Bunu bilmek, anlamak ve ona nazaran davranış içinde dengeli olmak değerli. ‘Ben senin yaşındayken..’ diye başlayan cümleler ‘Bence..diye devam eden teklifler gençlerde daha fazla gerilime ve aksini yapmaya yönlendirici olabiliyor. Bu sebeple ailelerin hem kabul etmesi hem de kendilerini geliştirerek dayanak ve yol alması daha yeterli olacaktır.
Sosyal medya zihinsel sıhhati nasıl etkiliyor?
Sanal ortamdaki bilgi kirliliği telaş ve dehşet getiriyor bilhassa sıhhatle ilgili olan paylaşımlar insanları ürkütebiliyor. Bunun dışında toplumsal hayatların paylaşımı, bireylerin kendilerini karşılaştırma ve ‘Neden ben o denli değilim, ben de o denli olursam hürmet ve sevgi görürüm’ üzere kanılarla onay arayışını arttırarak duygusal dayanıklılığı zayıflatıyor. Dijital detoks diye bahsedilen ve sanal ortamlardan dönemsel olarak uzaklaşılan gerçek irtibatlar sürekli yararlıdır.
Profesyonel yardım alma vakti nasıl anlaşılır?
Günlük fonksiyonellikte önemli bozulma, uyku bozuklukları, ümitsizlik hissi üzere belirtiler varsa yardım almak gerekir. Bu yardımların profesyonel uzman bireylerden olması son derece kıymetlidir. Sağlanan katkı kişinin bugününü ve gelecek gayelerini müspet istikamette değerli formda etkileyecektir.
Pandemi sonrası toplumda mental sorunlar oldu mu?
Kaygı bozukluklarında önemli artış oldu diyebiliriz. Bilhassa yalnızlık, sözel ve görsel irtibat yerine sanal bağlantı bu süreçte çok tesirli oldu. Beşerler daha yalnız, inançsız ve duygusal olarak yoruldu. Ancak bunu kabul edip teslim olmak yanlış, değiştirip dönüştürmek için kesinlikle dayanak alınması gerekir. Hayat devam ediyor ve güzelleştirip keyif almak bizim elimizde.
Toplumsal takviye ve empati mental sıhhati dayanaklar mi?
İyileşme ferdi olduğu kadar toplumsal bir süreçtir. Anlayışlı bir etraf, güzelleşmeyi hızlandırır. Her birimiz toplumun bir modülü olduğumuza nazaran, beklentilerimizi beklenenler üzerinden düşünerek kurgulayarak davranmaya ihtimam göstermeliyiz. ‘Ben olsaydım bu bana uygun gelirdi, ben de bu türlü yapmalıyım’ cümlesi fikir biçimimize uygularken yapan taraf verebilir.
Stresle başa çıkmanın sağlıklı yolları neler olabilir?
Nefes antrenmanları, yürüyüş, sanatsal uğraşlar, günlük tutmak, vakit idaresi teknikleri ve gerektiğinde ruhsal dayanak almak. En değerlisi ise hisleri bastırmak yerine, onları tanımak ve söz ederek ‘Ne yapabilirim, ne yaparsam daha âlâ olur?’ sorularına karşılıklar bulmak olacaktır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
