Yanık vakalarında acil müdahalede neler yapılmalı?
Yanıkların tedavisinde vaktinde müdahalenin hayat kurtarıcı olduğunu belirten İstanbul Atlas Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Ana Bilim Kısmı Lideri Doç. Dr. Fatma Çakmak, sağlık kuruluşuna ulaşana kadar yapılması gerekenlere ait tekliflerde bulundu.
Yanık alanın korunmasının kıymetli olduğunu belirten Çakmak, yanık bölgenin pak bir gazlı bez ya da ince bir kumaşla kapatılmasını, sıkı giysi ve takıların kesinlikle çıkarılması gerektiğini söyledi. Sıvı kaybına dikkat edilmesi gerektiğini kaydeden Çakmak, “Hastaya şuuru açıksa bol su içirilmelidir. Lakin kusma varsa, sıvı verilmemelidir. Şok belirtileri izlenmelidir. Süratli nabız, solgunluk ya da sersemlik görülürse, hasta yatırılıp ayakları hafif üst kaldırılmalıdır” dedi.
İstanbul Atlas Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Ana Bilim Kısmı Lideri Doç. Dr. Fatma Çakmak, yanık olaylarında acil müdahalenin nasıl yapılması gerektiğine ait değerlendirmede bulundu.
Vücudun yüzde 20’sinden fazlasını kapsadığında riskli…
Yanıkların cildin etkilenme seviyesine nazaran üç derecede incelendiğini belirten Çakmak, “Birinci derece yanıklar yüzeysel ve çoklukla hayati tehlike oluşturmaz; ciltte kızarma ve hafif bir yanma hissiyle seyreder. Lakin ikinci derece yanıklar, cildin daha derin katmanlarını tesirler, su toplanması ve şiddetli ağrı ile karakterizedir. Bu yanıklar, bedenin yüzde 20’sinden fazlasını kapsadığında önemli problemlere yol açabilir” ikazında bulundu.
En tehlikelisi üçüncü derece yanıklar
En tehlikeli olan yanıkların üçüncü derece yanıklar olduğunu kaydeden Çakmak, “Bu durumda cildin tamamı ve alttaki dokular hasar görür. Sonların ziyan görmesi nedeniyle bazen yanık bölgesinde ağrı hissedilmeyebilir. Üçüncü derece yanıklar bedenin yüzde 10’unu aştığında hayati risk oluşturur. Çocuklar ve yaşlılar üzere hassas kümelerde daha küçük oranlar bile tehlikeli olabilir” dedi.
Yanıklarda birinci müdahale nasıl olmalıdır?
Küçük çaptaki yanıklarda birinci yardımın, yanığın ilerlemesini önlemek ve hasarı hafifletmek için çok değerli olduğunu vurgulayan Çakmak, tavsiyelerini şöyle sıraladı:
Yanık alanını soğutun: Çabucak soğuk suyun altında 10-20 dakika bekletin. Lakin su, buz üzere olmamalıdır. Bu, cildin daha fazla ziyan görmesini mahzurlar.
Bölgeyi pak tutun: Yanığı nazikçe kurulayın ve steril bir gazlı bezle örtün.
Yanığın üzerine bir şey uygulamayın: Diş macunu ya da gibisi hususlar uygulamayın, bu enfeksiyon riskini artırabilir.
Su toplamış kabarcıkları patlatmayın: Bu, enfeksiyon ve düzgünleşme meselelerine yol açabilir.
Yanık alan korunmalı, sıkı giysi ve takılar çıkarılmalı
Doç. Dr. Fatma Çakmak, bir sıhhat kuruluşuna ulaşana kadar yapılması gerekenlere de dikkat çekti. Yanık alanın korunmasının ehemmiyetini vurgulayan, sık giysilerin ve takıların çıkarılması gerektiğini söyleyen Çakmak, “Yanık alanı pak bir gazlı bez ya da ince bir kumaşla kapatın. Sıkı giysi ve takıları çıkarın. Yanığın etrafı şişerse bu eşyalar kan sirkülasyonunu engelleyebilir. Ağrıyı denetim edin, Parasetamol ya da İbuprofen üzere aktif husus içeren bir ağrı kesici alınabilir. Sıvı kaybına dikkat edilmelidir. Hastaya şuuru açıksa bol su içirilmelidir. Lakin kusma varsa, sıvı verilmemelidir. Şok belirtileri izlenmelidir. Süratli nabız, solgunluk ya da sersemlik görülürse, hasta yatırılıp ayakları hafif üst kaldırılmalıdır” diye konuştu.
Yanık olaylarını önlemek için bu ihtarlara kulak verilmeli
Yanıkların önlenmesi için alınabilecek tedbirlere dikkat çekenDoç. Dr. Fatma Çakmak, dikkat edilmesi gereken noktaları şöyle sıraladı:
Mutfak için tedbirler: Ocakta yemek yaparken tencere saplarını içe yanlışsız çevirin ve çocuklardan uzak tutun.
Sıcak sıvılar: Çay, kahve üzere içecekleri dökülmeyecek formda taşıyın.
Yangın dedektörü ve yangın merdivenleri: Konutta, ofiste kesinlikle yangın dedektörleri bulundurup çalıştığından emin olun. Yangın merdivenlerinin kapıları kolay kolay açılabilecek biçimde olmalı ve önünde eşya bulunmamalı.
Yangın tahliye planı: Bulunduğunuz yerde evvelce kesinlikle bir yangın tahliye planı hazırlamış olmalısınız.
Elektrikli aygıtlar: Ütü ve ısıtıcı üzere aygıtları kullanım sonrasında kapatın. Elektriksel alt yapının sağlam olduğundan emin olun.
Kimyasallar: Paklık hususlarını çocuklardan uzak ve kapakları sıkı kapanmış bir yerde saklayın.
Zamanında müdahale hayat kurtarıyor
Doç. Dr. Fatma Çakmak, sözlerini şöyle tamamladı: “Yanıkların tedavisinde vaktinde müdahale hayat kurtarıcıdır. Kolay yanıklar için konutta birinci yardım kâfi olabilirken, daha önemli yanıklarda kesinlikle bir sıhhat kuruluşuna başvurulmalıdır. Unutmayın, her konutta temel birinci yardım materyalleri bulunmalı ve bu bahiste bilgi sahibi olunmalıdır.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
